Ο Δημήτριος Ψαρρός, Υποστράτηγος του Ελληνικού Στρατού (μεταθανάτιος προαγωγή από του βαθμό του Συνταγματάρχη) , γεννήθηκε το 1893 στο Χρυσό Παρνασσίδας.Τελείωσε το γυμνάσιο στην Άμφισσα και γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου. Στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1912-13 κατατάχτηκε εθελοντικά στο στρατό. Έλαβε επίσης μέρος στο Μακεδονικό μέτωπο στη διάρκεια του Α΄Παγκοσμίου πολέμου και διακρίθηκε για τον ηρωισμό του.
Από τη Σχολή Ευελπίδων βγήκε ως ανθυπολοχαγός πυροβολικού το 1916 και ως Βενιζελικός στις πολιτικές του απόψεις, πήρε μέρος στο Στρατό Εθνικής Άμυνας Θεσσαλονίκης, το 1917 έγινε υπολοχαγός και το 1919 ως λοχαγός πήρε μέρος στην εκστρατεία της Ουκρανίας όπου τραυματίστηκε. Μετά την ανάρρωσή του το 1920 πήγε στο Παρίσι για ανώτερες σπουδές, από όπου επέστρεψε το 1921 και πήρε μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις του μικρασιατικού μετώπου.
Μετά την Μικρασιατική καταστροφή υπηρέτησε ως επιμελητής στη Στρατιά Έβρου και στη συνέχεια ως καθηγητής στην Ανωτέρα Σχολή Πολέμου, ως οργανωτής του Υπουργείου Αεροπορίας και ως Επιτελάρχης Μεραρχίας.
Το 1924 προήχθη στο βαθμό του Ταγματάρχη και το 1931 έγινε Αντισυνταγματάρχης. Πήρε μέρος στο κίνημα του 1935 και αποτάχθηκε μετά την αποτυχία του. Ασχολήθηκε στη συνέχεια με ιδιωτικές επιχειρήσεις στη Βόρειο Ελλάδα. Με την έναρξη του πολέμου του 1940 υποβάλλει αιτήσεις να επανέλθει στο Στράτευμα, οι οποίες απορρίπτονται. Υπήρξε πρωτοπόρος στον Αγώνα της Εθνικής Αντιστάσεως κατά την διάρκεια της κατοχής (1941-1944). Τον Ιούλιο του 1941 ίδρυσε την απελευθερωτική οργάνωση "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ", η οποία ανέπτυξε ένοπλες ανταρτικές ομάδες στην περιοχή ΝΙΓΡΙΤΑΣ- ΛΑΧΑΝΑΣ- ΚΑΛΟΚΑΣΤΡΟΝ της Κεντρικής Μακεδονίας. Δυστυχώς προδόθηκε στις Αρχές Κατοχής και κατεδιώχθη από αυτές. Κατόπιν κατέφυγε μεταμφιεσμένος στην Αθήνα, όπου τον Απρίλιο του 1942 ίδρυσε με άλλες προσωπικότητες την μυστική Απελευθερωτική Οργάνωση Ε.Κ.Κ.Α.
Δολοφονήθηκε στο Κλίμα Δωρίδος, στις 17 Απριλίου 1944, από την ηγεσία του ΕΛΑΣ, ενώ το 1945 του απονεμήθηκε, μεταθανάτια, για την προσφορά του στην Πατρίδα, ο βαθμός του Υποστρατήγου.
Η "Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωσις" (ΕΚΚΑ) αποτέλεσε μία από τις κύριες ελληνικές μαχόμενες αντιστασιακές οργανώσεις που έδρασαν στη διάρκεια της Γερμανοϊταλικής κατοχής. Ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1942 από τον συνταγματάρχη Δημήτριο Ψαρρό που έκλινε πολιτικά στο δημοκρατικό, Βενιζελικό χώρο, σε συνεργασία με τους πολιτικούς Απόστολο Καψαλόπουλο και Γεώργιο Καρτάλη (νέο πολιτικό που προερχόταν από τον χώρο του Λαϊκού Κόμματος).
Η ΕΚΚΑ, βασισμένη σε σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές αντιλήψεις αυτοπροσδιορίστηκε ανάμεσα στις κυρίαρχες πολιοργάνωσης με αποτέλεσμα εκ δεξιών να αναθεματίζεται ως ημικομμουνιστική και η Αριστερά κατηγορεί τους ηγέτες της ως ψευδεπίγραφους καπήλους των θέσεών της εφόσον δεν υλοποιούσαν, προσχωρώντας στο Ε.Α.Μ όσα κήρυτταν».
Παρόμοια διχογνωμία καταγραφόταν και στο εσωτερικό της οργάνωσης, αναφορικά με την πολιτική κατεύθυνση της χώρας μετά την απελευθέρωση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το χρονικό διάστημά πέντε μηνών που απαιτήθηκε ώσπου να συνταχθεί και να κυκλοφορηθεί το καταστατικό της, το οποίο έθετε ως βασική αρχή την εγκαθίδρυση μιας Ολοκληρωμένης Λαοκρατούμενης Δημοκρατίας, στο πλαίσιο της οποίας τα βασικά οικονομικά και τεχνικά μέσα παραγωγής θα κοινωνικοποιούνταν, τιθέμενα στον έλεγχο του εργαζόμενου λαού, ο οποίος θα οργανωμένο σε συνδικάτα. Χρέη και έμμεσοι φόροι διαγράφονταν ενώ για περιουσίες και ατομική πρωτοβουλία θα έμπαιναν ανώτατα όρια μέσα στο νέο σύστημα.
Το στρατιωτικό σκέλος της οργάνωσης έλαβε την ονομασία "5/42 Σύνταγμα Ευζώνων", προς τιμήν του ομώνυμου θρυλικού συντάγματος και συγκροτήθηκε στις 20 Απριλίου του 1943 στην Παρνασσίδα. Συμμετείχε στο Κοινό Γενικό Στρατηγείο Ανταρτών και στο Συμμαχικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής (ΣΜΑ) και διεξήγαγε πολλούς επιτυχείς αγώνας κατά των κατακτητών στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας.
Φιλοδοξία, τόσο του στρατιωτικού αρχηγού του 5/42, συνταγματάρχη Δημήτριου Ψαρρού, όσο και του πολιτικού ηγέτη της ΕΚΚΑ, Γεωργίου Καρτάλη υπήρξε να δώθεί στο 5/42 ο χαρακτήρας απολίτικης αντιστασιακής δύναμης, αφοσιωμένης αποκλειστικά στον αντιστασιακό αγώνα. Όσον αφορά την ΕΚΚΑ, ο σκοπός ήταν να χωροθετήσουν πολιτικά την οργάνωση ανάμεσα στους κραταιούς αντιστασιακούς ανταγωνιστές της, κερδίζοντας έτσι το μετριοπαθές κέντρο που από την μία αντιμετώπιζε με τρόμο το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, από την άλλη όμως δυσπιστούσε απέναντι στον Ναπολέοντα Ζέρβα.
Ένα τέτοιο πολιτικό στοίχημα αν και φαινόταν λογικό, δεδομένου ότι ενδεχόμενη συγκρότηση ενός ισχυρού τρίτου πόλου στο αντιστασιακό κίνημα ενδεχόμενα θα μπορούσε να αναδιαμορρώσει την ισορροπία δυνάμεων και να συμβάλει στην εκτόνωση της πόλωσης, παρ’ όλα αυτά, τα γεγονότα εξελίχθηκαν διαφορετικά και διέψευσαν με τον τραγικότερο τρόπο τον συνταγματάρχη Ψαρρό. 'Ετσι, το 5/42 και η ΕΚΚΑ δεν κατάφεραν να επιβιώσουν μέσα στην αρένα του αντιστασιακού κινήματος. Το φιλόδοξο εγχείρημα που αποσκοπούσε στην ειρήνευση και την ενότητα μετατράπηκε τελικά σε ένα ακόμα θέατρο εμφύλιας βίας.
Το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ακολουθώντας εξαρχής τακτική ασφυκτικής πολιτικής και στρατιωτικής πίεσης αποσκοπούσε να εξαναγκάσει το 5/42, είτε να ενταχθεί στους κόλπους του είτε να διαλυθεί. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι λίγες ημέρες μόνο μετά την επίσημη συγκρότηση του Συντάγματος, δυνάμεις του ΕΛΑΣ αφόπλισαν τους άνδρες τμήματός του στη Στρώμη της ορεινής Δωρίδας ενώ, σχεδόν αμέσως μετά την ανασυγκρότησή του, ο ΕΛΑΣ με ισχυρές δυνάμεις επιτέθηκε εκ νέου στο 5/42 στην Ταράτσα της Γκιώνας. Ανασυγκροτήθηκε για τρίτη φορά κατόπιν συμμαχικών πρωτοβουλιών, η αδυναμία όμως των κυρίαρχων οργανώσεων ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ να ομονοήσουν επέφερε την τελική σύλλυψη του Ψαρρού και τη δολοφονία του από τον Ταγματάρχη Ζούλα του ΕΛΑΣ.
Συνολικά θυσιάστηκαν για την Λευτεριά της Πατρίδος 303 αγνοί αγωνιστές του 5/42 Σ.Ε. (πεσόντες ηρωικά στα πεδία των μαχών ή εκτελεσθέντες από τον ΕΛΑΣ).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Γρηγόρη Φαράκου: «Αρης Βελουχιώτης. Το χαμένο Αρχείο – Άγνωστα Κείμενα», εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 5η έκδοση.
Αντιστρατήγου Γεωρίου Καμάρα «ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ 5/42 Σ.Ε ΨΑΡΡΟΥ 1941-1944» Έκδοση ΓΕΣ/ΔΙΣ, 1979.
Ιωάννη Στ. Παπαθανασίου « Αντιστασιακή Οργάνωση Ε.Κ.Κ.Α 1941-1944»
Αθανασίου Κούτρα «Εθνική Αντίσταση 1941-1944»
Σύντμηση κειμένου που φέρει την υπογραφή "Διγενής Ακρίτας".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου