Ιερά Οδός, ο αρχαιότερος δρόμος της Ελλάδας

Έτσι ήταν ο αρχαιότερος δρόμος 
της Ελλάδας, στα τέλη του 19ου αιώνα.

 Εκεί ο Έλγιν, έκανε μια στάση για να αρπάξει τρεις ιωνικούς κίονες και

 ο Σικελιανός έγραψε ποίημα για τις ειδυλλιακές εικόνες που έζησε δίπλα στο ποτάμι.

Πρόκειται για έναν σπουδαίο δρόμο της αρχαιότητας που άντεξε μέσα στον χρόνο 

και έχει φωτεινή ιστορία. 

Συνέδεε το Θριάσιο Πεδίο με τη Δυτική Πύλη της Αθήνας και πήρε αυτό το όνομα γιατί 

αποτελούσε τη διαδρομή που ακολουθούσε η πομπή των Ελευσίνιων Μυστηρίων. 

Κατά μήκος της διαδρομής υπήρχαν αρκετά μνημεία, κάποια από τα οποία έχει φέρει στο φως

 η αρχαιολογική σκαπάνη. 

Σήμερα, το μόνο τμήμα που διατηρεί κάποια στοιχεία από την αρχαία διαδρομή είναι

 το 1ο χλμ που συνδέει το ιερό της Αφροδίτης, στην Αφαία Σκαραμαγκά, 

με τη Λίμνη Κουμουνδούρου.

 Η αρχική λήψη έγινε το 1870 και αποτυπώνει το τμήμα της οδού κοντά στο Δαφνί.

 Η επόμενη φωτογραφία είναι μεταπολεμική και έχει προσανατολισμό προς Αθήνα.

 Πρόκειται για την Ιερά Οδό που θεωρείται ο αρχαιότερος δρόμος της Αττικής και

 για πολλούς και της Ευρώπης.

Το πλάτος της Ιεράς Οδού ήταν πέντε μέτρα και σε πολλά σημεία υπήρχαν 

χτισμένες πέτρες εκατέρωθεν, για να συγκρατούν τα νερά και να προφυλάσσουν το οδόστρωμα.

 Σε σημεία που γλιστρούσαν, λάξευαν σκαλοπάτια, ενώ έχει σωθεί επιγραφή από το 421 π.Χ. που μαρτυρά
ότι οι ιερείς του ναού της Θεάς Δήμητρας, οι οποίοι τη συντηρούσαν, είχαν 

παραγγείλει την κατασκευή γέφυρας στους Ρειτούς.

Ιερά Πύλη και Ηριδανός ποταμός. Από εκεί ξεκινά η αρχαία Ιερά Οδός.

Η Ιερά Οδός ξεκινούσε από το δίπυλο και την Ιερά Πύλη που βρισκόταν πριν από τον Κεραμεικό. Λίγο παρακάτω, στο σημείο που είναι σήμερα η διασταύρωση της Ιεράς Οδού με την Κωνσταντινουπόλεως ήταν η περιοχή ''Σκίρον'', τοποθεσία στην οποία κατέληγε μια πομπή από την Ακρόπολη κάθε Ιούνιο.

 Αυτό ήταν και το φυσικό όριο του ελαιώνα, ενώ σε μικρή απόσταση, εκεί που βρίσκεται

 σήμερα η ''Γεωπονική'', υπήρχε η περίφημη «Ελιά του Πλάτωνα».

 Σε αυτό το τμήμα υπήρχαν ναοί και ιερά, με σημαντικότερο αυτό της Δήμητρας και της Κόρης, ενώ
 σε μικρή απόσταση ήταν η κοίτη του Κηφισού όπου υπήρχε γέφυρα. 

Ο ναός του Αγίου Σάββα στην περιοχή, είναι κτισμένος πάνω στα ερείπια του ναού που
 ήταν αφιερωμένος στον Μειλίχιο Δία.

Απομεινάρι της αρχαίας Ιεράς Οδού, στην περιοχή ''Σκαραμαγκάς'', πλησίον της Λίμνης Ρειτών

Πλήθος ευρημάτων έχουν φέρει στην επιφάνεια οι αρχαιολογικές ανασκαφές στο Αιγάλεω, ενώ δεν είναι ακόμη γνωστό, το σύνολο των ευρημάτων που αποκάλυψε ο μετροπόντικας που έφτασε στην πλατεία Εσταυρωμένου.

 Είναι σίγουρο πως έχουν εντοπιστεί τρεις μεγάλοι σαρκοφάγοι, με θραύσματα αγγείου κι ένα σημαντικό τμήμα της Αρχαίας Οδού.

 Το πρώτο μνημείο που έβλεπαν οι επισκέπτες της Αθήνας, ήταν ο τάφος της Πυθιονίκης στο Χαϊδάρι, στο σημείο απ΄ όπου φαίνεται και σήμερα η Ακρόπολη, μπαίνοντας στην Αθήνα.

Ιερά Οδός, μπροστά στον ναό της Αφροδίτης, στην Αφαία Σκαραμαγκά [1937]

Ο Παυσανίας που περιγράφει την διαδρομή, αναφέρει ότι συνάντησε το Ιερό του Απόλλωνα στο Δαφνί. Εκεί ήταν μία από τις πιο σημαντικές στάσεις της ελευσινιακής πομπής. Μάρτυρας της ύπαρξης του ναού, αποτελεί ο κίονας που είναι εντοιχισμένος στη Μονή Δαφνίου.

 Τους υπόλοιπους τρεις, τους είχε αρπάξει ο Έλγιν και τους είχε μεταφέρει στο Λονδίνο.

 Την ύπαρξή τους είχε επιβεβαιώσει και ένας άλλος Άγγλος περιηγητής και αρχαιολόγος, ο Edward Dodwell (1767-1832), που πέρασε από το Δαφνί το φθινόπωρο του 1805. 

Ανέφερε ότι υπήρχαν μερικοί μικροί ιωνικοί κίονες με τα κιονόκρανά τους.

 Οι κίονες σήμερα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο μαζί με την υπόλοιπη ''κλεμμένη Ελλάδα''.

Ο κίονας στην Μονή Δαφνίου από το Ιερό του Απόλλωνα. Τρεις απ' αυτούς, άρπαξε ο Έλγιν. Σήμερα βρίσκονται στο Βρετανικό μουσείο.

Η Ιερά Οδός συνεχίζονταν μέχρι την Ελευσίνα και πριν από τον Σκαραμαγκά βρισκόταν σε λόφο,

 το ιερό της Αφροδίτης. Μετά το ιερό ήταν τα ρέματα στους Ρείτους και η κοίτη του Κηφισού προς την Ελευσίνα που πλημμύριζε και τότε.

 Εκεί, ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Ανδριανός έφτιαξε γέφυρα με τέσσερα τόξα για να γλιτώσουν οι κάτοικοι και οι καλλιέργειες από τα νερά. Το φυσικό τοπίο που περιέβαλε την Ιερά Οδό δεν άλλαξε σημαντικά από την αρχαιότητα έως τις αρχές του 20ου αιώνα, όπως καταδεικνύουν πλήθος από φωτογραφίες, γκραβούρες και καρτ ποστάλ.

Η ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ στο  Δαφνί προς Σκαραμαγκά. Φωτογραφία του 1882.

Καρτ ποστάλ με άποψη της Ιεράς Οδού

Η αρχαία οδός που συνέδεε την Αθήνα με την Ελευσίνα, παρέμενε για αιώνες ένας πανέμορφος δρόμος που προσφερόταν για περίπατο, πέρα από την κάλυψη των συγκοινωνιακών αναγκών.
Ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός στο ομώνυμο ποίημα που αφιέρωσε στην Ιερά Οδό, αναφέρει ότι επέλεξε τον συγκεκριμένο δρόμο για να «ν΄ αρμέξει ζωή από τον έξω κόσμον», αγναντεύοντας το όμορφο τοπίο και χαζεύοντας τους πλανόδιους και τους αρκουδάδες.

 Η περιγραφή του, εντυπωσιάζει και συγκινεί: 

«Tι ήταν για μένα αυτός ο δρόμος πάντα σα δρόμος της Ψυχής. Φανερωμένος μεγάλος ποταμός, κυλούσε εδώθε αργά συρμένα από τα βόδια αμάξια γεμάτα αθεμωνιές ή ξύλα, κι άλλα αμάξια, γοργά που προσπερνούσαν, με τους ανθρώπους μέσα τους σαν ίσκιους.«

 Οι λόγοι για τους οποίους η σημερινή εικόνα της Ιεράς Οδού, δεν έχει καμία σχέση με αυτή,

 της καρτ ποστάλ και της περιγραφής του Σικελιανού, είναι πολλοί και δυσάρεστοι.

 Άλλωστε και ο ποιητής, που έγραψε το συγκεκριμένο ποίημα το 1935, ήθελε να δείξει τη βαρβαρότητα του ανθρώπου που καταστρέφει τη φύση, 

τη Μεγάλη Θεά, την αιώνια Μάνα και εν τέλει την υποδούλωσή του.

Άγγελος Σικελιανός

Ακολουθεί το ποίημα του Άγγελου Σικελιανού «Ιερά Οδός»:

Aπό τη νέα πληγή που μ” άνοιξεν η μοίρα έμπαιν” ο ήλιος, θαρρούσα, στην καρδιά μου, 

με τόση ορμή, καθώς βασίλευε, όπως από ραγισματιάν αιφνίδια μπαίνει το κύμα

 σε καράβι π” ολοένα βουλιάζει. Γιατί εκείνο πια το δείλι, σαν άρρωστος, καιρό, που πρωτοβγαίνει ν” αρμέξει ζωή απ” τον έξω κόσμον, ήμουν περπατητής μοναχικός στο δρόμο που ξεκινά από την Aθήνα κ” έχει σημάδι του ιερό την Eλευσίνα.

 Tι ήταν για μένα αυτός ο δρόμος πάντα σα δρόμος της Ψυχής. Φανερωμένος μεγάλος ποταμός, κυλούσε εδώθε αργά συρμένα από τα βόδια αμάξια γεμάτα αθεμωνιές ή ξύλα, κι άλλα αμάξια, γοργά που προσπερνούσαν, με τους ανθρώπους μέσα τους σαν ίσκιους.

ΠΗΓΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ: mixanitouxronou.gr

http://palmosaegaleocity.blogspot.gr/2016/04/blog-post_87.html?m=1

Αφιέρωμα- Μνημόσυνο στον Δημήτριο ΨΑΡΡΟ

Ο Δημήτριος Ψαρρός, Υποστράτηγος του Ελληνικού Στρατού (μεταθανάτιος προαγωγή από του βαθμό του Συνταγματάρχη) , γεννήθηκε το 1893 στο Χρυσό Παρνασσίδας.Τελείωσε το γυμνάσιο στην Άμφισσα και γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου. Στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1912-13 κατατάχτηκε εθελοντικά στο στρατό. Έλαβε επίσης μέρος στο Μακεδονικό μέτωπο στη διάρκεια του Α΄Παγκοσμίου πολέμου και διακρίθηκε για τον ηρωισμό του.

Από τη Σχολή Ευελπίδων βγήκε ως ανθυπολοχαγός πυροβολικού το 1916 και ως Βενιζελικός στις πολιτικές του απόψεις, πήρε μέρος στο Στρατό Εθνικής Άμυνας Θεσσαλονίκης, το 1917 έγινε υπολοχαγός και το 1919 ως λοχαγός πήρε μέρος στην εκστρατεία της Ουκρανίας όπου τραυματίστηκε. Μετά την ανάρρωσή του το 1920 πήγε στο Παρίσι για ανώτερες σπουδές, από όπου επέστρεψε το 1921 και πήρε μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις του μικρασιατικού μετώπου.

Μετά την Μικρασιατική καταστροφή υπηρέτησε ως επιμελητής στη Στρατιά Έβρου και στη συνέχεια ως καθηγητής στην Ανωτέρα Σχολή Πολέμου, ως οργανωτής του Υπουργείου Αεροπορίας και ως Επιτελάρχης Μεραρχίας.

Το 1924 προήχθη στο βαθμό του Ταγματάρχη και το 1931 έγινε Αντισυνταγματάρχης. Πήρε μέρος στο κίνημα του 1935 και αποτάχθηκε μετά την αποτυχία του. Ασχολήθηκε στη συνέχεια με ιδιωτικές επιχειρήσεις στη Βόρειο Ελλάδα. Με την έναρξη του πολέμου του 1940 υποβάλλει αιτήσεις να επανέλθει στο Στράτευμα, οι οποίες απορρίπτονται. Υπήρξε πρωτοπόρος στον Αγώνα της Εθνικής Αντιστάσεως κατά την διάρκεια της κατοχής (1941-1944). Τον Ιούλιο του 1941 ίδρυσε την απελευθερωτική οργάνωση "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ", η οποία ανέπτυξε ένοπλες ανταρτικές ομάδες στην περιοχή ΝΙΓΡΙΤΑΣ- ΛΑΧΑΝΑΣ- ΚΑΛΟΚΑΣΤΡΟΝ της Κεντρικής Μακεδονίας. Δυστυχώς προδόθηκε στις Αρχές Κατοχής και κατεδιώχθη από αυτές. Κατόπιν κατέφυγε μεταμφιεσμένος στην Αθήνα, όπου τον Απρίλιο του 1942 ίδρυσε με άλλες προσωπικότητες την μυστική Απελευθερωτική Οργάνωση Ε.Κ.Κ.Α.

Δολοφονήθηκε στο Κλίμα Δωρίδος, στις 17 Απριλίου 1944, από την ηγεσία του ΕΛΑΣ, ενώ το 1945 του απονεμήθηκε, μεταθανάτια, για την προσφορά του στην Πατρίδα, ο βαθμός του Υποστρατήγου. 

Η "Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωσις" (ΕΚΚΑ) αποτέλεσε μία από τις κύριες ελληνικές μαχόμενες αντιστασιακές οργανώσεις που έδρασαν στη διάρκεια της Γερμανοϊταλικής κατοχής. Ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1942 από τον συνταγματάρχη Δημήτριο Ψαρρό που έκλινε πολιτικά στο δημοκρατικό, Βενιζελικό χώρο, σε συνεργασία με τους πολιτικούς Απόστολο Καψαλόπουλο και Γεώργιο Καρτάλη (νέο πολιτικό που προερχόταν από τον χώρο του Λαϊκού Κόμματος).

Η ΕΚΚΑ, βασισμένη σε σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές αντιλήψεις αυτοπροσδιορίστηκε ανάμεσα στις κυρίαρχες πολιοργάνωσης με αποτέλεσμα εκ δεξιών να αναθεματίζεται ως ημικομμουνιστική και η Αριστερά κατηγορεί τους ηγέτες της ως ψευδεπίγραφους καπήλους των θέσεών της εφόσον δεν υλοποιούσαν, προσχωρώντας στο Ε.Α.Μ όσα κήρυτταν».

Παρόμοια διχογνωμία καταγραφόταν και στο εσωτερικό της οργάνωσης, αναφορικά με την πολιτική κατεύθυνση της χώρας μετά την απελευθέρωση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το χρονικό διάστημά πέντε μηνών που απαιτήθηκε ώσπου να συνταχθεί και να κυκλοφορηθεί το καταστατικό της, το οποίο έθετε ως  βασική αρχή την εγκαθίδρυση μιας Ολοκληρωμένης Λαοκρατούμενης Δημοκρατίας, στο πλαίσιο της οποίας τα βασικά οικονομικά και τεχνικά μέσα παραγωγής θα κοινωνικοποιούνταν, τιθέμενα στον έλεγχο του εργαζόμενου λαού, ο οποίος θα οργανωμένο σε συνδικάτα. Χρέη και έμμεσοι φόροι διαγράφονταν ενώ για περιουσίες και ατομική πρωτοβουλία θα έμπαιναν ανώτατα όρια μέσα στο νέο σύστημα.

Το στρατιωτικό σκέλος της οργάνωσης έλαβε την ονομασία "5/42 Σύνταγμα Ευζώνων", προς τιμήν του ομώνυμου θρυλικού συντάγματος και συγκροτήθηκε στις 20 Απριλίου του 1943 στην Παρνασσίδα. Συμμετείχε στο Κοινό Γενικό Στρατηγείο Ανταρτών και στο Συμμαχικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής (ΣΜΑ) και διεξήγαγε πολλούς επιτυχείς αγώνας κατά των κατακτητών στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας.

Φιλοδοξία, τόσο του στρατιωτικού αρχηγού του 5/42, συνταγματάρχη Δημήτριου Ψαρρού, όσο και του πολιτικού ηγέτη της ΕΚΚΑ, Γεωργίου Καρτάλη υπήρξε να δώθεί στο 5/42 ο χαρακτήρας απολίτικης αντιστασιακής δύναμης, αφοσιωμένης αποκλειστικά στον αντιστασιακό αγώνα. Όσον αφορά την ΕΚΚΑ, ο σκοπός ήταν να χωροθετήσουν πολιτικά την οργάνωση ανάμεσα στους κραταιούς αντιστασιακούς ανταγωνιστές της, κερδίζοντας έτσι το μετριοπαθές κέντρο που από την μία αντιμετώπιζε με τρόμο το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, από την άλλη όμως δυσπιστούσε απέναντι στον Ναπολέοντα Ζέρβα.

Ένα τέτοιο πολιτικό στοίχημα αν και φαινόταν λογικό, δεδομένου ότι ενδεχόμενη συγκρότηση ενός ισχυρού τρίτου πόλου στο αντιστασιακό κίνημα ενδεχόμενα θα μπορούσε να αναδιαμορρώσει την ισορροπία δυνάμεων και να συμβάλει στην εκτόνωση της πόλωσης, παρ’ όλα αυτά, τα γεγονότα εξελίχθηκαν διαφορετικά και διέψευσαν με τον τραγικότερο τρόπο τον συνταγματάρχη Ψαρρό. 'Ετσι, το 5/42 και η ΕΚΚΑ δεν κατάφεραν να επιβιώσουν μέσα στην αρένα του αντιστασιακού κινήματος. Το φιλόδοξο εγχείρημα που αποσκοπούσε στην ειρήνευση και την ενότητα μετατράπηκε τελικά σε ένα ακόμα θέατρο εμφύλιας βίας.

Το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ακολουθώντας εξαρχής τακτική ασφυκτικής πολιτικής και στρατιωτικής πίεσης αποσκοπούσε να εξαναγκάσει το 5/42, είτε να ενταχθεί στους κόλπους του είτε να διαλυθεί. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι λίγες ημέρες μόνο μετά την επίσημη συγκρότηση του Συντάγματος, δυνάμεις του ΕΛΑΣ αφόπλισαν τους άνδρες τμήματός του στη Στρώμη της ορεινής Δωρίδας ενώ, σχεδόν αμέσως μετά την ανασυγκρότησή του, ο ΕΛΑΣ με ισχυρές δυνάμεις επιτέθηκε εκ νέου στο 5/42 στην Ταράτσα της Γκιώνας. Ανασυγκροτήθηκε για τρίτη φορά κατόπιν συμμαχικών πρωτοβουλιών, η αδυναμία όμως των κυρίαρχων οργανώσεων ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ να ομονοήσουν επέφερε την τελική σύλλυψη του Ψαρρού και τη δολοφονία του από τον Ταγματάρχη Ζούλα του ΕΛΑΣ.

Συνολικά θυσιάστηκαν για την Λευτεριά της Πατρίδος 303 αγνοί αγωνιστές του 5/42 Σ.Ε. (πεσόντες ηρωικά στα πεδία των μαχών ή εκτελεσθέντες από τον ΕΛΑΣ).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Γρηγόρη Φαράκου: «Αρης Βελουχιώτης. Το χαμένο Αρχείο – Άγνωστα Κείμενα», εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 5^η έκδοση.

Αντιστρατήγου Γεωρίου Καμάρα «ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ 5/42 Σ.Ε ΨΑΡΡΟΥ 1941-1944» Έκδοση ΓΕΣ/ΔΙΣ, 1979.

Ιωάννη Στ. Παπαθανασίου « Αντιστασιακή Οργάνωση Ε.Κ.Κ.Α 1941-1944»

Αθανασίου Κούτρα «Εθνική Αντίσταση 1941-1944»

http://clubs.pathfinder.gr/542psarros

Σύντμηση κειμένου που φέρει την υπογραφή "Διγενής Ακρίτας".