Του Γεωργίου Νοαύμ
Ιατρού, Προέδρου της Ομοσπονδίας Συλλόγων Ιεροψαλτών Ελλάδος (ΟΜ.Σ.Ι.Ε.)
Πριν 30 και πλέον χρόνια η ψαλτική οικογένεια υποδεχόταν χαρμόσυνα τη σύσταση της ΟΜΣΙΕ και πίστεψε βαθιά ότι παρά την συνδικαλιστική της δομή, το δευτεροβάθμιο αυτό όργανο με την δράση του θα άλλαζε το status του Ψάλτη ως σημαντικού παράγοντα της εκκλησιαστικής μας ζωής, αλλά και την πορεία της τέχνης μας, στο καλλιτεχνικό στερέωμα.
Σήμερα παρά την όποια προσπάθεια των συναδέλφων που συγκροτούσαν τα εκάστοτε Δ. Σ των συλλόγων και της ΟΜΣΙΕ, η κατάσταση θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί «τραγική» και καθόλου τιμητική για την τάξη μας αλλά και για την μουσική μας.
Η απραξία και η συμπεριφορά ορισμένων συναδέλφων που συμμετείχαν κατά καιρούς στα ΔΣ τόσο της ΟΜΣΙΕ όσο και των συλλόγων, είναι οι αφορμές και όχι τα αίτια της αδιαφορίας και της αποχής των συναδέλφων από τη συλλογική δράση.
Τα αίτια θα πρέπει να τα αναζητήσουμε βαθύτερα στη δομή της εν γένει μουσικής μας παράδοσης, στο ιδεολογικό, φιλοσοφικό, θεολογικό περίβλημά της, στον ρόλο, στην αξία και στη σημασία της για τον σύγχρονο άνθρωπο. Στον σεβασμό και στην φροντίδα με την οποία τη περιβάλλουμε εμείς οι ίδιοι κυρίως και, μετά οι φορείς, οι θεσμοί ή τα διάφορα συστημικά κέντρα.
Επαναπαυμένοι στην όποια αξία, τιμή, ασφάλεια και αμοιβή προσφέρει ο εκκλησιαστικός οργανισμός για τις, διαχειριστικού χαρακτήρα, προσφερόμενες υπηρεσίες στο Αναλόγιο, μένουμε απλοί παρατηρητές της έκπτωσης, του αποκλεισμού και της απαξίωσης της μουσικής μας , ως άλλοι Πόντιοι Πιλάτοι, νίπτοντας τας χείρας μας. Δημιουργούμε άλλοθι για την τάξη μας και ενόχους γενικώς και αορίστως. Ψάχνουμε το «φταίξιμο» κυρίως στους εκκλησιαστικούς παράγοντες για να επιρρίψουμε τις δικές μας ευθύνες .Όμως τα μεγάλα, τα κρίσιμα ερωτήματα και προβλήματα που αφορούν τη τάξη μας και τον μουσικό μας πολιτισμό αναζητούν την απάντηση και τη λύση μέσα από τη άνθιση αγωνιστών, που θα χαράξουν οραματική πορεία.
Όραμα. Λέξη που σήμερα στα άνυδρα χρόνια που προσβάλλεται η περηφάνια κάθε Έλληνα, φαντάζει ουτοπία. Όταν όμως συνδυάζεται και στηρίζεται σε θησαυρούς όπως η Ψαλτική οικογένεια, η Ελληνική Μουσική Παράδοση και η Ορθοδοξία τότε γίνεται στόχος εφικτός. Το μόνο που χρειάζεται είναι αγωνιστές “παραδείγματα”, μέσα στο δύσβατο και προδομένο κοινωνικό περιβάλλον.
Αγωνιστές, όπως ο Πρόεδρος του συλλόγου των Αθηνών, που αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση.
Παράδειγμα που με ανάγκασε να αναθεωρήσω την αρνητική στάση μου και να τιμηθώ με την προεδρία της ΟΜΣΙΕ και με την ανάληψη της μεγάλης ευθύνης.
Της μεγάλης ευθύνης της αναδιοργάνωσης των δομών μας, του ιδεολογικού, επιστημονικού και καλλιτεχνικού επαναπροσδιορισμού μας και του επανακαθορισμού της θέσης και της σχέσης μας με την Διοικούσα Εκκλησία, την ευρύτερη καλλιτεχνική οικογένεια και την κοινωνία γενικότερα.
Η θλιβερή εικόνα των συλλόγων σήμερα αντικατοπτρίζει ανάγλυφα τη διάθεση και τον προβληματισμό των ψαλτών, ενώ θέτει αμείλικτα ερωτήματα που απαιτούν απαντήσεις.
Γιατί άραγε ο Ψάλτης αποδομεί με την στάση του τα συλλογικά του όργανα;
Ίσως γιατί τα εκάστοτε ΔΣ ήσαν ανεπαρκή;
Τότε γιατί δεν τιμωρούνται τα πρόσωπα αλλά η δομή;
Δεν υπάρχουν δραστήριοι συνάδελφοι για τα ΔΣ;
Δεν ήταν σημαντικό επίτευγμα ο κανονισμός έστω με τις ατέλειές του;
Γιατί άραγε δεν εφαρμόζεται;
Γιατί η μη εφαρμογή δεν συστρατεύει την ψαλτική οικογένεια στην κατεύθυνση εφαρμογής του;
Έχει έννοια ο συνδικαλισμός στη τέχνη και δη στην Ψαλτική οικογένεια;
Μήπως λείπει από τα όργανά μας η παραγωγή πολιτισμού;
Είναι η Ψαλτική τέχνη πάρεργο για το 98% των Ψαλτών;
Τότε γιατί να ενδιαφέρει ο κανονισμός;
Είναι η Ψαλτική τέχνη καλλιτεχνία (Καλή τέχνη) και οι Ψάλτες Καλλιτέχνες;
Πόσοι εκ των συναδέλφων είναι επαρκείς καλλιτεχνικά;
Πόσοι εκ των συναδέλφων είναι μουσικοί με την ευρεία έννοια;
Αρκεί η υφιστάμενη εκπαίδευση για την απόκτηση πτυχίου ΒΜ;
Όποιος είναι πτυχιούχος ΒΜ είναι και κατάλληλος ψάλτης;
Ένας καλλiφωνότατος εμπειρικός συνάδελφος είναι Ψάλτης;
Ένας κακόφωνος πτυχιούχος ΒΜ δικαιούται θέση Ψάλτου;
Πρέπει ο Ψάλτης να έχει σπουδές στην υμνολογία;
Είναι ο Ψάλτης κατώτερος κληρικός;
Είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος για να θεολογεί Ψάλλοντας;
Πρέπει ο Ψάλτης να είναι υπάλληλος της Εκκλησίας;
Αμειβόμενος μουσικός της ενορίας;
Του Δήμου;
Η ανάλυση της συμπεριφοράς των συναδέλφων και της στάσης της διοικούσας Εκκλησίας έναντι των Ψαλτών και της ΒΜ, σε συνδυασμό με τη στάση των υπευθύνων θεσμών και φορέων της Ελληνικής Πολιτείας απέναντι στην εν γένει μουσική μας παράδοση, οδηγεί στο ερώτημα:
Σε μια κοινωνία που βομβαρδίζεται μέρα-νύχτα με το fast, το light, το lifestyle και τον μουσικό θόρυβο, έχουν θέση άλλες προτάσεις όπως π.χ. η δική μας παράδοση;
Και αν η απάντηση είναι ναι, τότε θα πρέπει να την υπηρετήσουμε, να την καλλιεργήσουμε και να την επικοινωνήσουμε με σύγχρονη ματιά. Ώστε να είναι θελκτική, παιδευτική και χρήσιμη για την κοινωνία και, άρα, όχημα επικοινωνίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας και του ευρέως κοινού. Αν όχι, τότε ας συνεχίσουμε όπως είμαστε, για να ολοκληρωθεί σε μερικές δεκαετίες η αποδόμησή της και τελικά η μετατροπή της σε μια λαμπρή μουσειακή ανάμνηση.
Σημαντικές ευθύνες, εκτός των Ψαλτών, έχουν και οι άλλοι εταίροι - Εκκλησία, Ακαδημαϊκοί, Πολιτεία - με την αδυναμία τους να μετουσιώσουν τη Μουσική μας Παράδοση σε ελκυστική ιδεολογική, επιστημονική και θεολογική πρόταση για τον σύγχρονο άνθρωπο.
Έκαστος από τους παραπάνω εμπλεκόμενους και της ευθύνης μέτοχος, δρα εγωιστικά, ανταγωνιστικά, ιδιοτελώς, αυτοτελώς, με άλλα λόγια: «καθένας το μαγαζάκι του». Ως εκ τούτου δρα διαλυτικά και αποκαθηλωτικά σε σχέση με τον κοινό μας στόχο. Αποτέλεσμα αυτού είναι η ανούσια, πρόχειρη και ενίοτε υποκριτικά φλύαρη και ανιαρή επανάληψη δήθεν δράσεων, που ανταμείβονται βεβαίως ανάλογα, με την ηχηρή αδιαφορία και απουσία του κοινού.
EΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Ο οργανισμός της Εκκλησίας, αντιμέτωπος με πολλαπλά και δυσεπίλυτα προβλήματα της εσωτερικής του δομής και λειτουργίας και βαλλόμενος πανταχόθεν, νοιώθει να απομακρύνεται από την αναπνοή και τον καρδιακό παλμό της κοινωνίας, την οποία καλείται και θέλει να υπηρετεί.
Εναγωνίως προσπαθεί να δημιουργήσει ερείσματα στον κοινωνικό ιστό με τους γνωστούς τρόπους και μεθόδους, μικρής βεβαίως διεισδυτικότητας στη σημερινή Ελληνική Κοινωνία - των κατά 95% δηλούντων Χριστιανών Ορθοδόξων και των κατά <5% θρησκευόμενων - όπως οι επίσημες επιστημονικές μετρήσεις μαρτυρούν. Στη προσπάθεια της αυτή λογικό και αυτονόητο είναι ότι πρέπει να έχει συμπαραστάτη και βοηθό σύσσωμη την Ψαλτική οικογένεια.
Ο ρόλος των Ψαλτών θα μπορούσε να είναι σημαντικός ως όχημα επικοινωνίας της Εκκλησίας με το κοινό, αν ο οργανισμός της Εκκλησίας αποφάσιζε να εκμεταλλευτεί - χρησιμοποιήσει ουσιαστικά και οργανωμένα το μεγάλο και ισχυρό οπλοστάσιο που κατέχει: τις τέχνες και τα γράμματα, με επικαθήμενο τον Λόγο. Να ασπασθεί δηλαδή αυτό που σύγχρονος μοναχός άγιος της Εκκλησίας μας έλεγε ότι: «Εμείς οι παππάδες έχουμε πνίξει τον Θεό με τις αδυναμίες μας και τις φιλολογικές αναλύσεις, να τον αφήσουμε λίγο ήσυχο και να ασχοληθούμε με τον άνθρωπο και τα ανθρώπινα».
Ίσως η σκέψη ότι το τέλειο (Θεός) συνομιλεί με το εν δυνάμει και κατά χάριν «τέλειο» (άνθρωπο), δια του τελείου (πίστη), με μέσα έκφρασης τα τέλεια (Γράμματα και τέχνες) να αποτελέσει το έναυσμα για την ενίσχυση και αναβάθμιση της σχέσης Ψαλτών και Κληρικών. Σχέση που σήμερα σε πολλές περιπτώσεις είναι ανταγωνιστική, ενώ φύσει και θέσει η σχέση είναι και πρέπει να είναι συναγωνιστική.
Τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης Ιερέως -Ψάλτου θα διεξέλθουμε αναλυτικά σε άλλη ευκαιρία. Στη παρούσα επικοινωνία μας και με τη παραδοχή ότι ο Παππάς πρώτος με τον Ψάλτη δεύτερο συναποτελούν τους στυλοβάτες κάθε ιεροπραξίας, επιγραμματικά αναφέρω μερικές σκέψεις-ευχές.
Δεν είναι καλό και πνευματικά ζητούμενο η αγαστή συνεργασία αμφοτέρων; Δεν είναι καλό και ζητούμενο έκαστος να είναι υπερήφανος για τον άλλον; Δεν είναι καλό και ζητούμενο ο ένας να στηρίζει τον άλλον για τον κοινό στόχο; Δεν είναι καλό και ζητούμενο για τον Παππά ο Ψάλτης του, να αποτελεί καλλιτεχνική προσωπικότητα στην τοπική, μικρή κοινωνία-ενορία; Δεν είναι καλό και ζητούμενο για κάθε εκκλησιαστικό παράγοντα, κάθε ενορίτης να αναφέρεται με σεβασμό και αγάπη για τον Ψάλτη του; Δεν είναι καλό και ζητούμενο για τον Ιερέα να απευθύνει τον πνευματικό λόγο σε πολιτιστικές εκδηλώσεις που οργανώνει ο Ψάλτης του; Δεν είναι καλό και ζητούμενο για σύσσωμο τον Κλήρο, κάθε μητροπολιτικός σύνδεσμος Ψαλτών με τη στήριξη της ΟΜΣΙΕ, να οργανώνει ετησίως σειρά λαμπρών πολιτιστικών εκδηλώσεων, με θεματική και καλλιτεχνική άποψη; Με τη συμμετοχή και συνεργασία άλλων τοπικών συλλόγων, υπό την αιγίδα της Μητροπόλεως και την ουσιαστική και όχι τυπική συμμετοχή όλων των πολιτειακών παραγόντων και του πνευματικού κόσμου του τόπου και στις οποίες λαμπρές εκδηλώσεις να καλείται ο οικείος Μητροπολίτης να ευλογήσει;
ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
Η περί την Μουσική μας Παράδοση ασχολούμενη ακαδημαϊκή κοινότητα, με πρωτοστάτη τον αγαπητό μας και σεβαστό καθηγητή κ. Γρηγόριο Στάθη και άξιους συνεχιστές, τους διαδόχους του καθηγητές και όλων των βαθμίδων συντελεστές, επέτυχε την οργάνωση της ακαδημαϊκής δράσης, για πρώτη φορά στην ιστορία του νεοελληνικού έθνους, κομίζοντας ουσία και ελπίδες για το μέλλον του μουσικού μας πολιτισμού. Ήδη έχει επιτελέσει σημαντικό έργο σε ό, τι αφορά την έρευνα, την καταγραφή, τις εκδόσεις και άλλες πολλές επιστημονικού και καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος δράσεις.
Αγαστή, μεστή και ισότιμη συνεργασία της ακαδημαϊκής ομάδας και των αντιπροσωπευτικών οργάνων των Ψαλτών σύμφωνα και με την αυτονόητη έννοια: << Η πράξις εις θεωρίας επίβασιν του Χρύσανθου>>, θα προσφέρει μεγίστη βοήθεια στον κοινό αγώνα, που είναι η κατάδειξη και ανάδειξη της μουσικής μας σε χρήσιμο εργαλείο για την ζωή και την ψυχή του σύγχρονου ανθρώπου.
Ουδείς εκ των εταίρων μόνος μπορεί να επιτύχει ικανό στόχο πέραν του μετρίου διότι η γνώση χωρίς την τέχνη είναι καινό γράμμα, αλλά και η τέχνη χωρίς τη γνώση υστερεί. Η τέχνη είναι η ψυχή και η γνώση το ένδυμα.
Η συνύπαρξη λοιπόν των δύο αυτών πυλώνων είναι νομοτελειακά αναγκαία για τη στήριξη του οικοδομήματος, η διάσταση δε αυτών είναι αποτέλεσμα άγνοιας η εγωισμού.
Σμίγοντας την επιστημονική γνώση, μεθοδολογία και έρευνα των ακαδημαϊκών εταίρων, με την καλή τέχνη (καλλιτεχνία) των Ψαλτών, υπό τη σκέπη της Εκκλησίας, και την αρωγή της Πολιτείας, μπορεί να δημιουργηθεί το απαιτούμενο εκρηκτικό μίγμα για την μεγάλη ανατροπή και την επίτευξη του επιθυμητού στόχου.
ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Η Ελλάδα συγκαταλέγεται αντικειμενικά μεταξύ των 4-5 χωρών της Γής, που θα έπρεπε να συμμετέχουν στη διαμόρφωση του πολιτισμικού βηματισμού των κοινωνιών. Είναι αυτονόητο ότι αποτελεί πανανθρώπινο έλλειμμα το γεγονός ότι η χώρα του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Σωκράτη, του Πυθαγόρα, του Σοφοκλή, του Ορφέα κλπ, δεν έχει ανεπτυγμένες τις τέχνες και τις Επιστήμες στις οποίες μπορεί, δικαιούται και υποχρεούται να είναι πρωτοπόρα, ώστε να συμβάλει καταλυτικά στη διαμόρφωση της Φιλοσοφίας, της Αρχαιολογίας, της Μουσικής και του Θεάτρου στη υπηρεσία του ανθρώπου.
Ατυχώς όλοι οι πολιτισμοί, ακόμη και ισχυρών εθνών με πολιτισμική οχύρωση και ακμή, όπως η Γαλλία, δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στη μεγάλη, αμερικανική κυρίως, εισβολή.
Από τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους μέχρι σήμερα, η εκάστοτε πολιτική εξουσία δεν εστίασε στην οργάνωση και ανάπτυξη των γηγενών μουσικών συστημάτων, με αποτέλεσμα η Ελληνική Μουσική και οι εκφραστές της, στο περιθώριο του εκπαιδευτικού συστήματος ευρισκόμενοι, να επιδίδονται σε έναν άνισο αγώνα για την οργάνωση και την επιβίωσή των. Απίστευτα τραγική πραγματικότητα, που θα έπρεπε να οδηγήσει τον εκάστοτε Υπουργό του ΥΠΠΟ σε άμεση παραίτηση, είναι το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα δεν υπάρχει νομικό καθεστώς για την εκπαίδευση και απόδοση τίτλων σπουδών στα παραδοσιακά όργανα. Δηλαδή θησαυροί, όπως η παραδοσιακή, η λόγια μουσική κ.λπ., που είναι μοναδικοί στον κόσμο που μαζί με την Βυζαντινή, αποτελούν τον μεγάλο ανεκμετάλλευτο πλούτο του παγκόσμιου Μουσικού Πολιτισμού το κράτος που τις γέννησε, τις άνδρωσε, έδωσε τη μουσική στον δυτικό κόσμο, «δεν δαπανά ούτε φράγκο» κατά τη Λαϊκή έκφραση, για αυτήν.
Το γεγονός αυτό γίνεται τραγικότερο αν σκεφθεί κανείς ότι δε χρειάζονται πολλά, γιατί περισσεύει η αγάπη, το ταλέντο και το όραμα σε κάθε μύστη της παράδοσής μας. Διερωτάται κανείς: Δεν θα ήταν σωστή και ωφέλιμη για το μέλλον της χώρας επένδυση, αν από τα 300 περίπου εκατομμύρια ευρώ που διατίθενται για τα δυτικού τύπου ορχηστρικά σχήματα ανά την Ελλάδα ετησίως, διετίθετο το 10% για την Ελληνική Μουσική;
Αγαπητοί Συνάδελφοι και φίλοι της Μουσικής μας Παράδοσης,
Όλοι μας και ως πολίτες και ως καλλιτέχνες αυτού του τόπου, του Μικρού και Μέγα, νοιώθουμε κατά καιρούς από τη μια υπερήφανοι για τις μουσικές, τις θεολογικές, και τις πολιτισμικές μας αξίες και από την άλλη πληγωμένοι από την αδιαφορία, τη προσβολή, τον διεθνή διασυρμό και όσα συμβαίνουν και όσα σκεπτόμαστε ότι θα συμβούν στα επόμενα χρόνια.
Συγχρόνως γνωρίζουμε ότι σε περιόδους τέτοιας κρίσης ανθούν ιδέες, πρωτοβουλίες, ουσιαστικές και όχι επιφαινόμενες προτάσεις, εν κατακλείδι δίδεται χώρος στο είναι εις βάρος του φαίνεσθε και του έχειν.
Εμείς, λοιπόν, οι Έλληνες, τόσων και τόσων αναξιοποίητων θησαυρών κάτοχοι, δεν «δικαιούμαστε» καμία ηττοπαθή στάση. Με σθένος, σιγουριά και πίστη στις αξίες μας να οργανώσουμε τον βηματισμό του μέλλοντος των παιδιών μας, στις τέχνες και τα γράμματα. Μπορούμε να τις αναδείξουμε στη μεγαλύτερη «βαριά βιομηχανία» της χώρας μας.
Ειδικότερα εμείς, οι εκφραστές της Μουσικής μας παράδοσης, οι Ψάλτες της Ελλάδος, οι Ψάλτες της Ορθοδοξίας, οι Ψάλτες του κόσμου όλου, μπορούμε να επιτύχουμε το αυτονόητο, την αποκατάσταση στην λαϊκή συνείδηση της Ελληνικής Κλασικής Μουσικής.
Προϋπόθεση της επιτυχίας είναι:
1. Η συστηματική δουλειά
2. Η καλή και ευρεία εκπαίδευση
3. Η ενότητα
4. Η συστράτευση όλων των συντελεστών
5. Η αξιοποίηση όλων των στελεχών
6. Η ανάπτυξη αγαστής και εποικοδομητικής σχέσης, μεταξύ των εταίρων.
7. Η αναθεώρηση της προσέγγισης των πρακτικών και δράσεων
8. Η πίστη ότι φέρουμε και προτείνουμε αξιόλογη μουσική άποψη
9. Σύγχρονη ματιά επικοινωνίας των προτάσεών μας
10. Συντονισμένες και αλληλοϋποστηριζόμενες μεταξύ των μελών δράσεις
11. Θερμή υποστήριξη εργασιών, ερευνών, νέων δημιουργιών κ.λπ.
12. Εκμετάλλευση σύγχρονων μέσων και μεθόδων
Αγαπητοί Συνάδελφοι και φίλοι της μουσικής μας Παράδοσης,
Το νέο ΔΣ της ΟΜΣΙΕ με το βλέμμα σταθερά στραμμένο στο μέλλον, θα πρέπει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να λειτουργήσει ενωτικά, συσπειρωτικά, και να οργανώσει τις προϋποθέσεις έτσι ώστε στα χαλεπά ,για την Ελληνική κοινωνία, που έρχονται χρόνια, η Μουσική μας να αποτελέσει :
Το οργανωμένο θεωρητικό υπόβαθρο της Ελληνικής Μουσικής, γενικότερα
Σημαντικό Βοηθό της Εκκλησίας μας στη σχέση της με την κοινωνία και
Ουσιαστικό Εργαλείο του ΥΠΠΟ, του ΥΠ.ΠΑΙΔ και του ΥΠΕΞ στη σχέση των με τον απόδημο Ελληνισμό, τη διεθνή κοινότητα και τα μουσικά ιδρύματα και οργανισμούς διεθνώς.
Το νέο ΔΣ της ΟΜΣΙΕ με γνώμονα τις ρήσεις <<τίποτε δεν σου χαρίζεται αλλά κερδίζεται>>, <<Ο επιμένων νικά>>, <<Αν έχεις νύχια ξύνεσαι>>, <<Δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται>>, <<Η ημιμάθεια χείρον της αμαθείας>>, και άλλες πολλές, θα πρέπει να αναθεωρήσει όλες τις μέχρι τώρα ατελέσφορες και μίζερες πρακτικές και να οργανώσει ομάδες εργασίας, μεθόδους, τακτικές και στάδια δράσης με μεθοδικότητα, σταθερότητα και διορατικότητα για την αξιοποίηση δυνάμεων, αξιών και συγκυριών, για την οργάνωση εν τέλει νέας οραματικής πορείας.
Οραματική πορεία που με όχημα το <<Η ισχύς εν τη ενώσει >> θα μας επιτρέψει να βροντοφωνάξουμε:
Καλημέρα Μέλλον!
(Πηγή: http://www.omsie.gr/)
Ιατρού, Προέδρου της Ομοσπονδίας Συλλόγων Ιεροψαλτών Ελλάδος (ΟΜ.Σ.Ι.Ε.)
Σήμερα παρά την όποια προσπάθεια των συναδέλφων που συγκροτούσαν τα εκάστοτε Δ. Σ των συλλόγων και της ΟΜΣΙΕ, η κατάσταση θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί «τραγική» και καθόλου τιμητική για την τάξη μας αλλά και για την μουσική μας.
Η απραξία και η συμπεριφορά ορισμένων συναδέλφων που συμμετείχαν κατά καιρούς στα ΔΣ τόσο της ΟΜΣΙΕ όσο και των συλλόγων, είναι οι αφορμές και όχι τα αίτια της αδιαφορίας και της αποχής των συναδέλφων από τη συλλογική δράση.
Τα αίτια θα πρέπει να τα αναζητήσουμε βαθύτερα στη δομή της εν γένει μουσικής μας παράδοσης, στο ιδεολογικό, φιλοσοφικό, θεολογικό περίβλημά της, στον ρόλο, στην αξία και στη σημασία της για τον σύγχρονο άνθρωπο. Στον σεβασμό και στην φροντίδα με την οποία τη περιβάλλουμε εμείς οι ίδιοι κυρίως και, μετά οι φορείς, οι θεσμοί ή τα διάφορα συστημικά κέντρα.
Επαναπαυμένοι στην όποια αξία, τιμή, ασφάλεια και αμοιβή προσφέρει ο εκκλησιαστικός οργανισμός για τις, διαχειριστικού χαρακτήρα, προσφερόμενες υπηρεσίες στο Αναλόγιο, μένουμε απλοί παρατηρητές της έκπτωσης, του αποκλεισμού και της απαξίωσης της μουσικής μας , ως άλλοι Πόντιοι Πιλάτοι, νίπτοντας τας χείρας μας. Δημιουργούμε άλλοθι για την τάξη μας και ενόχους γενικώς και αορίστως. Ψάχνουμε το «φταίξιμο» κυρίως στους εκκλησιαστικούς παράγοντες για να επιρρίψουμε τις δικές μας ευθύνες .Όμως τα μεγάλα, τα κρίσιμα ερωτήματα και προβλήματα που αφορούν τη τάξη μας και τον μουσικό μας πολιτισμό αναζητούν την απάντηση και τη λύση μέσα από τη άνθιση αγωνιστών, που θα χαράξουν οραματική πορεία.
Όραμα. Λέξη που σήμερα στα άνυδρα χρόνια που προσβάλλεται η περηφάνια κάθε Έλληνα, φαντάζει ουτοπία. Όταν όμως συνδυάζεται και στηρίζεται σε θησαυρούς όπως η Ψαλτική οικογένεια, η Ελληνική Μουσική Παράδοση και η Ορθοδοξία τότε γίνεται στόχος εφικτός. Το μόνο που χρειάζεται είναι αγωνιστές “παραδείγματα”, μέσα στο δύσβατο και προδομένο κοινωνικό περιβάλλον.
Αγωνιστές, όπως ο Πρόεδρος του συλλόγου των Αθηνών, που αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση.
Παράδειγμα που με ανάγκασε να αναθεωρήσω την αρνητική στάση μου και να τιμηθώ με την προεδρία της ΟΜΣΙΕ και με την ανάληψη της μεγάλης ευθύνης.
Της μεγάλης ευθύνης της αναδιοργάνωσης των δομών μας, του ιδεολογικού, επιστημονικού και καλλιτεχνικού επαναπροσδιορισμού μας και του επανακαθορισμού της θέσης και της σχέσης μας με την Διοικούσα Εκκλησία, την ευρύτερη καλλιτεχνική οικογένεια και την κοινωνία γενικότερα.
Η θλιβερή εικόνα των συλλόγων σήμερα αντικατοπτρίζει ανάγλυφα τη διάθεση και τον προβληματισμό των ψαλτών, ενώ θέτει αμείλικτα ερωτήματα που απαιτούν απαντήσεις.
Γιατί άραγε ο Ψάλτης αποδομεί με την στάση του τα συλλογικά του όργανα;
Ίσως γιατί τα εκάστοτε ΔΣ ήσαν ανεπαρκή;
Τότε γιατί δεν τιμωρούνται τα πρόσωπα αλλά η δομή;
Δεν υπάρχουν δραστήριοι συνάδελφοι για τα ΔΣ;
Δεν ήταν σημαντικό επίτευγμα ο κανονισμός έστω με τις ατέλειές του;
Γιατί άραγε δεν εφαρμόζεται;
Γιατί η μη εφαρμογή δεν συστρατεύει την ψαλτική οικογένεια στην κατεύθυνση εφαρμογής του;
Έχει έννοια ο συνδικαλισμός στη τέχνη και δη στην Ψαλτική οικογένεια;
Μήπως λείπει από τα όργανά μας η παραγωγή πολιτισμού;
Είναι η Ψαλτική τέχνη πάρεργο για το 98% των Ψαλτών;
Τότε γιατί να ενδιαφέρει ο κανονισμός;
Είναι η Ψαλτική τέχνη καλλιτεχνία (Καλή τέχνη) και οι Ψάλτες Καλλιτέχνες;
Πόσοι εκ των συναδέλφων είναι επαρκείς καλλιτεχνικά;
Πόσοι εκ των συναδέλφων είναι μουσικοί με την ευρεία έννοια;
Αρκεί η υφιστάμενη εκπαίδευση για την απόκτηση πτυχίου ΒΜ;
Όποιος είναι πτυχιούχος ΒΜ είναι και κατάλληλος ψάλτης;
Ένας καλλiφωνότατος εμπειρικός συνάδελφος είναι Ψάλτης;
Ένας κακόφωνος πτυχιούχος ΒΜ δικαιούται θέση Ψάλτου;
Πρέπει ο Ψάλτης να έχει σπουδές στην υμνολογία;
Είναι ο Ψάλτης κατώτερος κληρικός;
Είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος για να θεολογεί Ψάλλοντας;
Πρέπει ο Ψάλτης να είναι υπάλληλος της Εκκλησίας;
Αμειβόμενος μουσικός της ενορίας;
Του Δήμου;
Η ανάλυση της συμπεριφοράς των συναδέλφων και της στάσης της διοικούσας Εκκλησίας έναντι των Ψαλτών και της ΒΜ, σε συνδυασμό με τη στάση των υπευθύνων θεσμών και φορέων της Ελληνικής Πολιτείας απέναντι στην εν γένει μουσική μας παράδοση, οδηγεί στο ερώτημα:
Σε μια κοινωνία που βομβαρδίζεται μέρα-νύχτα με το fast, το light, το lifestyle και τον μουσικό θόρυβο, έχουν θέση άλλες προτάσεις όπως π.χ. η δική μας παράδοση;
Και αν η απάντηση είναι ναι, τότε θα πρέπει να την υπηρετήσουμε, να την καλλιεργήσουμε και να την επικοινωνήσουμε με σύγχρονη ματιά. Ώστε να είναι θελκτική, παιδευτική και χρήσιμη για την κοινωνία και, άρα, όχημα επικοινωνίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας και του ευρέως κοινού. Αν όχι, τότε ας συνεχίσουμε όπως είμαστε, για να ολοκληρωθεί σε μερικές δεκαετίες η αποδόμησή της και τελικά η μετατροπή της σε μια λαμπρή μουσειακή ανάμνηση.
Σημαντικές ευθύνες, εκτός των Ψαλτών, έχουν και οι άλλοι εταίροι - Εκκλησία, Ακαδημαϊκοί, Πολιτεία - με την αδυναμία τους να μετουσιώσουν τη Μουσική μας Παράδοση σε ελκυστική ιδεολογική, επιστημονική και θεολογική πρόταση για τον σύγχρονο άνθρωπο.
Έκαστος από τους παραπάνω εμπλεκόμενους και της ευθύνης μέτοχος, δρα εγωιστικά, ανταγωνιστικά, ιδιοτελώς, αυτοτελώς, με άλλα λόγια: «καθένας το μαγαζάκι του». Ως εκ τούτου δρα διαλυτικά και αποκαθηλωτικά σε σχέση με τον κοινό μας στόχο. Αποτέλεσμα αυτού είναι η ανούσια, πρόχειρη και ενίοτε υποκριτικά φλύαρη και ανιαρή επανάληψη δήθεν δράσεων, που ανταμείβονται βεβαίως ανάλογα, με την ηχηρή αδιαφορία και απουσία του κοινού.
EΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Ο οργανισμός της Εκκλησίας, αντιμέτωπος με πολλαπλά και δυσεπίλυτα προβλήματα της εσωτερικής του δομής και λειτουργίας και βαλλόμενος πανταχόθεν, νοιώθει να απομακρύνεται από την αναπνοή και τον καρδιακό παλμό της κοινωνίας, την οποία καλείται και θέλει να υπηρετεί.
Εναγωνίως προσπαθεί να δημιουργήσει ερείσματα στον κοινωνικό ιστό με τους γνωστούς τρόπους και μεθόδους, μικρής βεβαίως διεισδυτικότητας στη σημερινή Ελληνική Κοινωνία - των κατά 95% δηλούντων Χριστιανών Ορθοδόξων και των κατά <5% θρησκευόμενων - όπως οι επίσημες επιστημονικές μετρήσεις μαρτυρούν. Στη προσπάθεια της αυτή λογικό και αυτονόητο είναι ότι πρέπει να έχει συμπαραστάτη και βοηθό σύσσωμη την Ψαλτική οικογένεια.
Ο ρόλος των Ψαλτών θα μπορούσε να είναι σημαντικός ως όχημα επικοινωνίας της Εκκλησίας με το κοινό, αν ο οργανισμός της Εκκλησίας αποφάσιζε να εκμεταλλευτεί - χρησιμοποιήσει ουσιαστικά και οργανωμένα το μεγάλο και ισχυρό οπλοστάσιο που κατέχει: τις τέχνες και τα γράμματα, με επικαθήμενο τον Λόγο. Να ασπασθεί δηλαδή αυτό που σύγχρονος μοναχός άγιος της Εκκλησίας μας έλεγε ότι: «Εμείς οι παππάδες έχουμε πνίξει τον Θεό με τις αδυναμίες μας και τις φιλολογικές αναλύσεις, να τον αφήσουμε λίγο ήσυχο και να ασχοληθούμε με τον άνθρωπο και τα ανθρώπινα».
Ίσως η σκέψη ότι το τέλειο (Θεός) συνομιλεί με το εν δυνάμει και κατά χάριν «τέλειο» (άνθρωπο), δια του τελείου (πίστη), με μέσα έκφρασης τα τέλεια (Γράμματα και τέχνες) να αποτελέσει το έναυσμα για την ενίσχυση και αναβάθμιση της σχέσης Ψαλτών και Κληρικών. Σχέση που σήμερα σε πολλές περιπτώσεις είναι ανταγωνιστική, ενώ φύσει και θέσει η σχέση είναι και πρέπει να είναι συναγωνιστική.
Τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης Ιερέως -Ψάλτου θα διεξέλθουμε αναλυτικά σε άλλη ευκαιρία. Στη παρούσα επικοινωνία μας και με τη παραδοχή ότι ο Παππάς πρώτος με τον Ψάλτη δεύτερο συναποτελούν τους στυλοβάτες κάθε ιεροπραξίας, επιγραμματικά αναφέρω μερικές σκέψεις-ευχές.
Δεν είναι καλό και πνευματικά ζητούμενο η αγαστή συνεργασία αμφοτέρων; Δεν είναι καλό και ζητούμενο έκαστος να είναι υπερήφανος για τον άλλον; Δεν είναι καλό και ζητούμενο ο ένας να στηρίζει τον άλλον για τον κοινό στόχο; Δεν είναι καλό και ζητούμενο για τον Παππά ο Ψάλτης του, να αποτελεί καλλιτεχνική προσωπικότητα στην τοπική, μικρή κοινωνία-ενορία; Δεν είναι καλό και ζητούμενο για κάθε εκκλησιαστικό παράγοντα, κάθε ενορίτης να αναφέρεται με σεβασμό και αγάπη για τον Ψάλτη του; Δεν είναι καλό και ζητούμενο για τον Ιερέα να απευθύνει τον πνευματικό λόγο σε πολιτιστικές εκδηλώσεις που οργανώνει ο Ψάλτης του; Δεν είναι καλό και ζητούμενο για σύσσωμο τον Κλήρο, κάθε μητροπολιτικός σύνδεσμος Ψαλτών με τη στήριξη της ΟΜΣΙΕ, να οργανώνει ετησίως σειρά λαμπρών πολιτιστικών εκδηλώσεων, με θεματική και καλλιτεχνική άποψη; Με τη συμμετοχή και συνεργασία άλλων τοπικών συλλόγων, υπό την αιγίδα της Μητροπόλεως και την ουσιαστική και όχι τυπική συμμετοχή όλων των πολιτειακών παραγόντων και του πνευματικού κόσμου του τόπου και στις οποίες λαμπρές εκδηλώσεις να καλείται ο οικείος Μητροπολίτης να ευλογήσει;
ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
Η περί την Μουσική μας Παράδοση ασχολούμενη ακαδημαϊκή κοινότητα, με πρωτοστάτη τον αγαπητό μας και σεβαστό καθηγητή κ. Γρηγόριο Στάθη και άξιους συνεχιστές, τους διαδόχους του καθηγητές και όλων των βαθμίδων συντελεστές, επέτυχε την οργάνωση της ακαδημαϊκής δράσης, για πρώτη φορά στην ιστορία του νεοελληνικού έθνους, κομίζοντας ουσία και ελπίδες για το μέλλον του μουσικού μας πολιτισμού. Ήδη έχει επιτελέσει σημαντικό έργο σε ό, τι αφορά την έρευνα, την καταγραφή, τις εκδόσεις και άλλες πολλές επιστημονικού και καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος δράσεις.
Αγαστή, μεστή και ισότιμη συνεργασία της ακαδημαϊκής ομάδας και των αντιπροσωπευτικών οργάνων των Ψαλτών σύμφωνα και με την αυτονόητη έννοια: << Η πράξις εις θεωρίας επίβασιν του Χρύσανθου>>, θα προσφέρει μεγίστη βοήθεια στον κοινό αγώνα, που είναι η κατάδειξη και ανάδειξη της μουσικής μας σε χρήσιμο εργαλείο για την ζωή και την ψυχή του σύγχρονου ανθρώπου.
Ουδείς εκ των εταίρων μόνος μπορεί να επιτύχει ικανό στόχο πέραν του μετρίου διότι η γνώση χωρίς την τέχνη είναι καινό γράμμα, αλλά και η τέχνη χωρίς τη γνώση υστερεί. Η τέχνη είναι η ψυχή και η γνώση το ένδυμα.
Η συνύπαρξη λοιπόν των δύο αυτών πυλώνων είναι νομοτελειακά αναγκαία για τη στήριξη του οικοδομήματος, η διάσταση δε αυτών είναι αποτέλεσμα άγνοιας η εγωισμού.
Σμίγοντας την επιστημονική γνώση, μεθοδολογία και έρευνα των ακαδημαϊκών εταίρων, με την καλή τέχνη (καλλιτεχνία) των Ψαλτών, υπό τη σκέπη της Εκκλησίας, και την αρωγή της Πολιτείας, μπορεί να δημιουργηθεί το απαιτούμενο εκρηκτικό μίγμα για την μεγάλη ανατροπή και την επίτευξη του επιθυμητού στόχου.
ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Η Ελλάδα συγκαταλέγεται αντικειμενικά μεταξύ των 4-5 χωρών της Γής, που θα έπρεπε να συμμετέχουν στη διαμόρφωση του πολιτισμικού βηματισμού των κοινωνιών. Είναι αυτονόητο ότι αποτελεί πανανθρώπινο έλλειμμα το γεγονός ότι η χώρα του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Σωκράτη, του Πυθαγόρα, του Σοφοκλή, του Ορφέα κλπ, δεν έχει ανεπτυγμένες τις τέχνες και τις Επιστήμες στις οποίες μπορεί, δικαιούται και υποχρεούται να είναι πρωτοπόρα, ώστε να συμβάλει καταλυτικά στη διαμόρφωση της Φιλοσοφίας, της Αρχαιολογίας, της Μουσικής και του Θεάτρου στη υπηρεσία του ανθρώπου.
Ατυχώς όλοι οι πολιτισμοί, ακόμη και ισχυρών εθνών με πολιτισμική οχύρωση και ακμή, όπως η Γαλλία, δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στη μεγάλη, αμερικανική κυρίως, εισβολή.
Από τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους μέχρι σήμερα, η εκάστοτε πολιτική εξουσία δεν εστίασε στην οργάνωση και ανάπτυξη των γηγενών μουσικών συστημάτων, με αποτέλεσμα η Ελληνική Μουσική και οι εκφραστές της, στο περιθώριο του εκπαιδευτικού συστήματος ευρισκόμενοι, να επιδίδονται σε έναν άνισο αγώνα για την οργάνωση και την επιβίωσή των. Απίστευτα τραγική πραγματικότητα, που θα έπρεπε να οδηγήσει τον εκάστοτε Υπουργό του ΥΠΠΟ σε άμεση παραίτηση, είναι το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα δεν υπάρχει νομικό καθεστώς για την εκπαίδευση και απόδοση τίτλων σπουδών στα παραδοσιακά όργανα. Δηλαδή θησαυροί, όπως η παραδοσιακή, η λόγια μουσική κ.λπ., που είναι μοναδικοί στον κόσμο που μαζί με την Βυζαντινή, αποτελούν τον μεγάλο ανεκμετάλλευτο πλούτο του παγκόσμιου Μουσικού Πολιτισμού το κράτος που τις γέννησε, τις άνδρωσε, έδωσε τη μουσική στον δυτικό κόσμο, «δεν δαπανά ούτε φράγκο» κατά τη Λαϊκή έκφραση, για αυτήν.
Το γεγονός αυτό γίνεται τραγικότερο αν σκεφθεί κανείς ότι δε χρειάζονται πολλά, γιατί περισσεύει η αγάπη, το ταλέντο και το όραμα σε κάθε μύστη της παράδοσής μας. Διερωτάται κανείς: Δεν θα ήταν σωστή και ωφέλιμη για το μέλλον της χώρας επένδυση, αν από τα 300 περίπου εκατομμύρια ευρώ που διατίθενται για τα δυτικού τύπου ορχηστρικά σχήματα ανά την Ελλάδα ετησίως, διετίθετο το 10% για την Ελληνική Μουσική;
Αγαπητοί Συνάδελφοι και φίλοι της Μουσικής μας Παράδοσης,
Όλοι μας και ως πολίτες και ως καλλιτέχνες αυτού του τόπου, του Μικρού και Μέγα, νοιώθουμε κατά καιρούς από τη μια υπερήφανοι για τις μουσικές, τις θεολογικές, και τις πολιτισμικές μας αξίες και από την άλλη πληγωμένοι από την αδιαφορία, τη προσβολή, τον διεθνή διασυρμό και όσα συμβαίνουν και όσα σκεπτόμαστε ότι θα συμβούν στα επόμενα χρόνια.
Συγχρόνως γνωρίζουμε ότι σε περιόδους τέτοιας κρίσης ανθούν ιδέες, πρωτοβουλίες, ουσιαστικές και όχι επιφαινόμενες προτάσεις, εν κατακλείδι δίδεται χώρος στο είναι εις βάρος του φαίνεσθε και του έχειν.
Εμείς, λοιπόν, οι Έλληνες, τόσων και τόσων αναξιοποίητων θησαυρών κάτοχοι, δεν «δικαιούμαστε» καμία ηττοπαθή στάση. Με σθένος, σιγουριά και πίστη στις αξίες μας να οργανώσουμε τον βηματισμό του μέλλοντος των παιδιών μας, στις τέχνες και τα γράμματα. Μπορούμε να τις αναδείξουμε στη μεγαλύτερη «βαριά βιομηχανία» της χώρας μας.
Ειδικότερα εμείς, οι εκφραστές της Μουσικής μας παράδοσης, οι Ψάλτες της Ελλάδος, οι Ψάλτες της Ορθοδοξίας, οι Ψάλτες του κόσμου όλου, μπορούμε να επιτύχουμε το αυτονόητο, την αποκατάσταση στην λαϊκή συνείδηση της Ελληνικής Κλασικής Μουσικής.
Προϋπόθεση της επιτυχίας είναι:
1. Η συστηματική δουλειά
2. Η καλή και ευρεία εκπαίδευση
3. Η ενότητα
4. Η συστράτευση όλων των συντελεστών
5. Η αξιοποίηση όλων των στελεχών
6. Η ανάπτυξη αγαστής και εποικοδομητικής σχέσης, μεταξύ των εταίρων.
7. Η αναθεώρηση της προσέγγισης των πρακτικών και δράσεων
8. Η πίστη ότι φέρουμε και προτείνουμε αξιόλογη μουσική άποψη
9. Σύγχρονη ματιά επικοινωνίας των προτάσεών μας
10. Συντονισμένες και αλληλοϋποστηριζόμενες μεταξύ των μελών δράσεις
11. Θερμή υποστήριξη εργασιών, ερευνών, νέων δημιουργιών κ.λπ.
12. Εκμετάλλευση σύγχρονων μέσων και μεθόδων
Αγαπητοί Συνάδελφοι και φίλοι της μουσικής μας Παράδοσης,
Το νέο ΔΣ της ΟΜΣΙΕ με το βλέμμα σταθερά στραμμένο στο μέλλον, θα πρέπει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να λειτουργήσει ενωτικά, συσπειρωτικά, και να οργανώσει τις προϋποθέσεις έτσι ώστε στα χαλεπά ,για την Ελληνική κοινωνία, που έρχονται χρόνια, η Μουσική μας να αποτελέσει :
Το οργανωμένο θεωρητικό υπόβαθρο της Ελληνικής Μουσικής, γενικότερα
Σημαντικό Βοηθό της Εκκλησίας μας στη σχέση της με την κοινωνία και
Ουσιαστικό Εργαλείο του ΥΠΠΟ, του ΥΠ.ΠΑΙΔ και του ΥΠΕΞ στη σχέση των με τον απόδημο Ελληνισμό, τη διεθνή κοινότητα και τα μουσικά ιδρύματα και οργανισμούς διεθνώς.
Το νέο ΔΣ της ΟΜΣΙΕ με γνώμονα τις ρήσεις <<τίποτε δεν σου χαρίζεται αλλά κερδίζεται>>, <<Ο επιμένων νικά>>, <<Αν έχεις νύχια ξύνεσαι>>, <<Δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται>>, <<Η ημιμάθεια χείρον της αμαθείας>>, και άλλες πολλές, θα πρέπει να αναθεωρήσει όλες τις μέχρι τώρα ατελέσφορες και μίζερες πρακτικές και να οργανώσει ομάδες εργασίας, μεθόδους, τακτικές και στάδια δράσης με μεθοδικότητα, σταθερότητα και διορατικότητα για την αξιοποίηση δυνάμεων, αξιών και συγκυριών, για την οργάνωση εν τέλει νέας οραματικής πορείας.
Οραματική πορεία που με όχημα το <<Η ισχύς εν τη ενώσει >> θα μας επιτρέψει να βροντοφωνάξουμε:
Καλημέρα Μέλλον!
(Πηγή: http://www.omsie.gr/)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου